Wees reëel over het gevaar en wat we zelf kunnen doen om het risico op ziek worden te verkleinen, op basis van goede informatiebronnen, zegt Susan Bögels, hoogleraar Family Mental Health aan de Universiteit van Amsterdam. En houd je aan de feiten.
Pas de informatie die je geeft aan op de leeftijd van het kind. Aan schoolgaande kinderen onder de 10 kan je bijvoorbeeld uitleggen dat scholen door de overheid zijn gesloten zodat het virus zich minder snel verspreidt en kinderen andere (kwetsbare) mensen niet besmetten.

Wees eerlijk, maar geef niet teveel informatie
Geef eerlijk antwoord op de vragen van je kinderen, zegt ook Patti Valkenburg, maar zonder hun angst groter te maken. Valkenburg is hoogleraar Media, Jeugd & Samenleving aan de Universiteit van Amsterdam. „Bij kinderen ouder dan zes maken de irrationele angsten voor bijvoorbeeld monsters langzaam plaats voor realistische gevaren. Op die leeftijd zien ze hun ouders als machtige probleemoplossers die hen beschermen tegen zulke gevaren.” Beantwoord de vragen van kinderen die rond deze leeftijd zijn, maar geef ook weer niet te veel informatie. Erken de gevoelens van het kind. Kinderen kunnen angst en paniek snel overnemen, zegt ze. „Dus probeer in het bijzijn van je kind niet al te ongerust over te komen.”

Praat er niet de hele dag over en zorg voor een duidelijke dagstructuur
Praten met de kinderen over Covid-19 is goed en je ontkomt er niet aan, maar „praat er niet de hele dag over”, zegt hoogleraar Bögels. Kijk niet de hele dag tv of online naar nieuws, dat maakt onrustig. Het gezin van Slager heeft dit weekend een schema gemaakt. „Dat hebben we direct na het bericht dat scholen sluiten aangekondigd. We zeiden: het wordt niet eindeloos weekend hier. Doordeweeks willen we structuur.” Tussen 8 en 9 uur ontbijten, om 9 uur gaan de boeken open. Maximaal twee uur schermtijd per dag en, zolang het kan, twee keer per dag naar buiten.

Ga samen ook iets anders doen. Er is ineens zóveel tijd, dat biedt een heel nieuwe kans op invulling. „Vraag de kinderen: wat zullen we doen met onze tijd? Daarmee laten ouders meteen zien welke kansen een crisis als deze meebrengt.”
Den Heeten maakte met haar kinderen een lijstje. Ze wilden: lezen, muffins bakken, Schooltv kijken, kleien en knutselen. Intussen is haar boodschap aan de kinderen: „Wij kunnen met z’n allen helpen door niet naar school te gaan. En even niet langs opa en oma.”

Maak kinderen onderdeel van de oplossing
Benadrukken dat we met zijn allen deze crisis aanpakken, is een goede toon, zegt Bögels. „Vertel kinderen dat iedereen helpt, de regering, het medisch personeel, de onderzoekers. Alle landen leren van elkaar, en via internet kunnen we allemaal veilig met elkaar communiceren. Deze crisis vraagt om solidariteit en samenwerking. En om mededogen met mensen die het veel moeilijker hebben dan wij.” Daar kun je de kinderen over laten meedenken. Heb je een oudere man of vrouw in de straat wonen? Vraag aan de kinderen hoe ze diegene zouden kunnen helpen: boodschappen doen, medicijnen halen, schuif een tekening door de brievenbus of een boek dat papa en mama al uit hebben. Bögels: „Compassie en sociale verbondenheid zijn tegengif voor angst. Bespreek met de kinderen: hoe kunnen we oudere of eenzame mensen helpen? Zo maken ouders hun gezin nadrukkelijk onderdeel van de oplossing.”

TIPS OP EEN RIJ

• Ga het gesprek aan, stel je kind vragen. Waarom denk je dat scholen dicht zijn? Waarom is het beter als we niet bij opa en oma op bezoek gaan?Geef eerlijke antwoorden. Als praten lastig verloopt, kun je een kind ook laten tekenen of schrijven over wat het dwarszit met betrekking tot het virus.
• Bekijk samen filmpjes van betrouwbare bronnen zoals het RIVM die uitleggen hoe een virus werkt (schoolgaande kinderen)
• Leg uit dat hun vrienden misschien niet alle informatie hebben of hun onjuiste informatie kunnen vertellen (schoolgaande kinderen)
• Erken gevoelens. Zeg niet: „Je hoeft niet bang te zijn.” Zeg wel: „Ik zie dat je angstig bent. Zullen we samen op zoek gaan naar informatie over het virus? Wat vind je fijn om te weten erover?”
• Probeer bestaande routines zoveel mogelijk te behouden
• Stel je kind gerust als dat nodig is. Voor een kind is het soms moeilijk om te begrijpen wat nieuwsbeelden betekenen voor hun eigen leven.

Overige tips voor peuters:

• Leer peuters al om te niezen en kuchen in hun elleboog
• Vertel kinderen dat ze hun handen ten minste 10 seconden moeten wassen
• Maak het geen ‘eng’ gesprek, laat kinderen bijvoorbeeld dit filmpje van The Wiggles zien
• Probeer in de gaten te houden of kinderen ook echt hun handen wassen

Overige tips voor kinderen in de basisschoolleeftijd:

• Vertel kinderen dat ze zelf veel kunnen doen: zoals wegblijven van grote groepen en niet onnodig mensen aanraken.
• Leer ze met een proefje hoe bacteriën zich verspreiden. Bijvoorbeeld: vul een plantenspuit met gekleurd water en spuit over een wit vel papier. Zo zien ze hoe de waterdruppels zich verspreiden.

Bronnen en meer lezen:

https://www.nrc.nl/nieuws/2020/03/16/hoe-je-met-je-kinderen-over-het-coronavirus-praat-a3993909
https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/5056631/coronavirus-kinderen-maatregelen-praten-tips-unicef-ziekte
https://www.unicef.nl/nieuws/2020-03-15-hoe-praat-ik-met-kinderen-over-het-coronavirus

Foto: Getty Images